Celstress veroorzaakt jeugddiabetes
Type 1 diabetes, ook bekend als ’jeugddiabetes’, blijkt het gevolg van een productiefout van overwerkte cellen die insuline behoren aan te maken. In plaats van dit hormoon dat de suikerhuishouding regelt, maken deze bètacellen af en toe een nonsens-eiwit, een volstrekt lege huls. Daardoor raakt het afweersysteem in de war en ontstaat deze vorm van ’suikerziekte’.
Tot dit nieuwe inzicht komen onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) in het wetenschapstijdschrift Nature Medicine. Tot nu toe gingen diabetesonderzoekers er vanuit dat ook type 1 diabetes een vergissing was van het afweersysteem.
,,Dat blijkt toch wat anders te liggen”, zegt de leider van dit onderzoek, Bart Roep, hoogleraar Diabetologie in Leiden. ,,Niet het afweersysteem, maar de bètacellen in de alvleesklier vergissen zich dus. Het geeft ons wel een heel nieuwe kijk op deze ziekte.”
Op zichzelf is het niet zo vreemd dat de insulinecellen een verkeerd product, een loos en verstorend eiwit, afleveren. Professor Roep: ,,Die insulinecellen zijn hoogproductieve fabriekjes. Als de vraag naar insuline groot is, kan één enkele bètacel per minuut één miljoen insuline-moleculen aanmaken. Door een verstoring, bijvoorbeeld een virusinfectie in het lichaam, kunnen ze als het ware oververhit, overstrest, raken. Ja, dan slaat de stoom ze uit de oren…! Ook al is de kans uiterst klein dat het misloopt, vóór je het weet heb je al gauw een aantal verkeerde eiwitten.”
Het verkeerde eiwit dat ontstaat, wekt dus een afweerreactie op, zo blijkt het onderzoek dat is gefinancierd door JDRF Nederland, Diabetesfonds en de Stichting DON. Professor Roep: ,,Met het afweersysteem van deze mensen ’met type 1’ is dus niets mis, integendeel. Het immuunsysteem doet precies wat het moet doen: cellen aanpakken die een verkeerd eiwit maken. Want dat kunnen ook geïnfecteerde cellen zijn, of zelfs kankercellen.”
Volgens Bart Roep tonen de nieuwe inzichten aan dat het loont om het suikerniveau strikt in de gaten te houden: ,,Dat geldt voor zowel type 1 als type 2 diabetes (ouderdomsdiabetes). Het in balans houden van het glucosegehalte in het bloed geeft bij beide vormen de bètacellen dan rust. Dat is dus een risicofactor minder voor celstress.”